Wstęp:
Dysfonia spastyczna (inaczej: ogniskowa dystonia krtaniowa) to schorzenie neurologiczne wpływające na głos i mowę. Zaburzenie dotyczy aferentnej i eferentnej kontroli mięśni krtani podczas fonacji. Cechami charakterystycznymi są skrajnie parta i przerywana fonacja powstała na skutek skurczów mięśniowych w obrębie głośni. Wyróżnia się kilka postaci zaburzeń ze spektrum dysfonii spastycznej. Najczęściej patologia dotyczy przywodzicieli. Przegląd literatury wykazał, że dystonia krtaniowa jest niezwykle rzadko poruszanym tematem w polskojęzycznych publikacjach naukowych. Celem pracy jest prezentacja modelu opieki foniatrycznej nad pacjentem z dystonią krtaniową stosowanego w Klinice Audiologii i Foniatrii Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu (IFPS).

Materiał i metody:
Procedurę diagnostyczno-terapeutyczną opisano na podstawie przeglądu aktualnej literatury światowej i doświadczeń własnych Kliniki. Pod opieką Kliniki w latach 2018–2024 znajdowało się 23 pacjentów z dysfonią spastyczną. Grupa liczyła 16 kobiet i 7 mężczyzn. Średnia wieku pacjentów wynosiła 62 lata (SD = 11 lat).

Wyniki:
Rozpoznanie dysfonii spastycznej poprzedzone jest konsultacją neurologiczną, otolaryngologiczno-foniatryczną, logopedyczną i psychologiczną oraz badaniami obrazowymi głowy. Badanie otolaryngologiczno-foniatryczne obejmuje endoskopię krtani, ocenę akustyczną i percepcyjną głosu oraz analizę płynności mowy. Do opisu zaburzeń głosu i mowy wykorzystywane są następujące narzędzia: skala GRBAS, program wieloparametrowej analizy głosu MDVP, spektrogram oraz oprogramowanie Motor Speech Profile. Ponadto pacjenci dokonują samooceny za pomocą kwestionariuszy VHI, VRQOL i SDS. Charakterystyka neurofizjologiczna czynności mięśni krtani opisywana jest na podstawie badania elektromiograficznego krtani. Procedura terapeutyczna opiera się na terapii toksyną botulinową i leczeniu zachowawczym. Funkcjonalna terapia głosu obejmuje: terapię logopedyczną, terapię manualną krtani, zabiegi fizykoterapii, konsultacje psychologiczne. Zabiegi mają charakter wspomagający, ich rolą jest zmniejszenie utrwalonych zaburzeń czynnościowych. Terapia toksyną botulinową stosowana jest dwoma metodami – z podaniem do fałdu lub do przedsionka. Wybór sposobu, dawki i miejsca podania ustalany jest indywidualnie.

Wnioski:
Zaprezentowano procedurę opieki foniatrycznej nad pacjentem z dystonią krtaniową zgodnie z aktualnymi wytycznymi diagnostyczno-terapeutycznymi i na podstawie doświadczeń własnych. Procedura wymaga każdorazowo indywidualnego podejścia do pacjenta.