PRAKTYKA KLINICZNA
Metody diagnostyki i rehabilitacji trudności w czytaniu i pisaniu
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego, Lublin
 
 
Data publikacji: 29-10-2020
 
 
Autor do korespondencji
Aneta Domagała   

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego, ul. J. Sowińskiego 17, 20-040 Lublin, e-mail: aneta.domagala@onet.eu
 
 
Now Audiofonol 2016;5(2):53-61
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Artykuł prezentuje najpowszechniej wykorzystywane w Polsce metody diagnostyki i rehabilitacji trudności w czytaniu i pisaniu. Powstał na podstawie przeglądu testów psychologicznych, pedagogicznych i logopedycznych (oraz innych narzędzi diagnostycznych), oferowanych przez wiodące polskie pracownie, literatury przedmiotu poświęconej zagadnieniom diagnostyki i rehabilitacji osób z trudnościami w czytaniu i pisaniu, a także na bazie doświadczeń własnych autorek, pracy diagnostyczno-terapeutycznej oraz dydaktycznej. Zgodnie z ustaleniami szerokie ujęcie problemu nakazywałoby uwzględnić w diagnostyce, już na poziomie podstawowym: 1) ocenę czytania (próby literowe, sylabowe, listy wyrazowe /dodatkowo: pseudowyrazy/, teksty), a mianowicie: technikę czytania; tempo; poprawność w aspekcie segmentalnym i suprasegmentalnym; rozumienie (także w aspekcie czytania krytycznego i twórczego); 2) ocenę pisania (próby przepisywania, pisania ze słuchu, pisania z pamięci wzrokowej i słuchowej /z wykorzystaniem materiału językowego o różnym stopniu złożoności, dodatkowo także pseudowyrazy/, teksty twórcze), a mianowicie: poprawność pisowni i interpunkcji we wszystkich typach tekstów; zgodność ze wzorcem językowym w przypadku tekstów przepisywanych, pisanych ze słuchu oraz z pamięci słuchowej i wzrokowej; poziom graficzny pisma; poprawność językową tekstu twórczego i jego spójność; 3) uzupełniająco – w zakresie odpowiednim do obserwowanych w danym przypadku – symptomów zaburzeń mowy bądź jej opóźnień. Zaniedbanym diagnostycznie obszarem pozostają zwłaszcza niespecyficzne trudności w czytaniu i pisaniu. W tej sytuacji trudno o dostosowanie oddziaływań terapeutycznych do aktualnych potrzeb rozwojowych ucznia.
FINANSOWANIE
Artykuł powstał w związku z realizacją projektu „Zintegrowany system narzędzi do diagnostyki i telerehabilitacji schorzeń narządów zmysłów (słuchu, wzroku, mowy, równowagi, smaku, powonienia)” współfinansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Programu STRATEGMED.
 
REFERENCJE (44)
1.
Kaczmarek L. Nasze dziecko uczy się mowy. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie; 1966.
 
2.
Domagała A, Mirecka U. Standardy postępowania logopedycznego w przypadku dysleksji rozwojowej (Specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci). Logopedia, 2008; 37: 116–25.
 
3.
Bogdanowicz M. Fakty, mity i kontrowersje wokół diagnozy dysleksji rozwojowej. W: Krasowicz-Kupis G, red. Diagnoza dysleksji. Najważniejsze problemy, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia; 2009, s. 16–39.
 
4.
Kaja B, red. Diagnoza dysleksji. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej; 2003.
 
5.
Krasowicz-Kupis G, Wiejak K. Problem diagnozowania sprawności intelektualnych w dysleksji. W: Krasowicz-Kupis G, red. Diagnoza dysleksji. Najważniejsze problemy. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia; 2009, s. 203–24.
 
6.
Górniewicz E. Pedagogiczna diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek; 1998.
 
7.
Bogdanowicz M, Jaworowska A, Krasowicz-Kupis G, Matczak A, Pelc-Pękala O, Pietras I i wsp. DYSLEKSJA 3 – Diagnoza dysleksji u uczniów klasy III szkoły podstawowej. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP; 2009.
 
8.
Kostka-Szymańska M, Krasowicz-Kupis G, Pietras I. Przegląd narzędzi diagnostycznych do oceny czytania i pisania stosowanych w polskim poradnictwie. W: Krasowicz-Kupis G, red. Diagnoza dysleksji – najważniejsze problemy. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia; 2009, s. 164–87.
 
9.
Jaworowska A, Matczak A, Stańczak J. DYSLEKSJA 5 – Diagnoza dysleksji u uczniów klasy V szkoły podstawowej. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP; 2010.
 
10.
Bogdanowicz M, Kalka D, Sajewicz-Radtke U, Radtke BM. Bateria metod diagnozy przyczyn niepowodzeń szkolnych u dzieci ośmioletnich. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych; 2009.
 
11.
Bogdanowicz M, Kalka D, Karpińska E, Sajewicz-Radtke U, Radtke BM. Bateria metod diagnozy przyczyn niepowodzeń szkolnych u uczniów w wieku 7–9 lat. BATERIA-7/9. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych; 2015.
 
12.
Bogdanowicz M, Kalka D, Karpińska E, Sajewicz-Radtke U, Radtke BM. Bateria metod diagnozy przyczyn niepowodzeń szkolnych u uczniów w wieku 10–12 lat. BATERIA-10/12 – Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych; 2012.
 
13.
Bateria metod diagnozy przyczyn niepowodzeń szkolnych u uczniów gimnazjów. BATERIA-GIM – Bogdanowicz M, Kalka D, Karpińska E, Sajewicz-Radtke U, Radtke BM. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych; 2012.
 
14.
Krasowicz-Kupis G. Testy Czytania dla 6-latków. Warszawa: Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej; 2008.
 
15.
Krasowicz-Kupis G, Wiejak K, Gruszczyńska K. Katalog metod diagnozy rozwoju poznawczego dziecka na etapie edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych; 2015.
 
16.
Szczerbiński M, Pelc-Pękala O. Zestaw metod diagnozy trudności w czytaniu. Test Dekodowania. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych; 2013.
 
17.
Bogdanowicz M. Test czytania głośnego – Dom Marka. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych; 2012.
 
18.
Karpińska E, Radtke BM. Testy cichego czytania dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych; 2011.
 
19.
Sobolewska M, Matuszewski A. Test czytania głośnego. Warszawa: Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej; 2008.
 
20.
Sobolewska M. Testy i sprawdziany osiągnięć szkolnych w poradnictwie psychologiczno-pedagogicznym – przewodnik metodyczny. Warszawa: CMPPP; 2004.
 
21.
Straburzyńska T, Śliwińska T. Seria testów czytania i pisania dla klas I-III szkoły podstawowej. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyczny Poradnictwa Wychowawczo-Zawodowego Ministerstwa Oświaty i Wychowania; 1987.
 
22.
Rocławski B. Badanie tempa i techniki czytania. Gdańsk: Glottispol; 1995.
 
23.
Mickiewicz J. Materiały do diagnozy pedagogicznej umiejętności czytania i pisania uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum. Toruń: Dom Organizatora; 2001.
 
24.
Karpińska E, Radtke BM. Znormalizowane Sprawdziany Znajomości Zasad Ortograficznych dla uczniów klas II–VI. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych; 2013.
 
25.
Domagała A, Mirecka U. Profil sprawności grafomotorycznych. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i Pedagogicznych; 2010.
 
26.
Bogdanowicz M. Metoda dobrego startu. Warszawa: WSiP; 1989.
 
27.
Cieszyńska J. Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej; 2001.
 
28.
Kujawa, Kurzyna M. Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu metodą 18 struktur wyrazowych. Warszawa: WSiP; 1996.
 
29.
Zakrzewska B. Trudności w czytaniu i pisaniu. Modele ćwiczeń. Warszawa: WSiP; 1996.
 
30.
Grabałowska K, Jastrząb J, Mickiewicz J, Wojak M. Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu. Poradnik metodyczny do terapii dzieci dyslektycznych, Toruń: Dom Organizatora; 1996.
 
31.
Gąsowska T, Pietrzak-Stępkowska Z. Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu. Warszawa: WSiP; 1994.
 
32.
Sawa B. Jeżeli dziecko źle czyta i pisze. Warszawa: WSiP; 1994.
 
33.
Jastrząb J. Usprawnianie funkcji percepcyjno-motorycznych dzieci dyslektycznych. Warszawa: COM PWZ MEN; 1990.
 
34.
Mickiewicz J. Ćwiczenia ułatwiające naukę czytania i pisania dla uczniów młodszych. Toruń: Dom Organizatora; 1999.
 
35.
Bogdanowicz M. Ćwiczenia grafomotoryczne przygotowujące do nauki pisania według Hany Tymichowej. Lublin: Graner Sc.; 1995.
 
36.
Dyslektyk 2 [http://www.bpp.com.pl; dostęp w dn.30.06.2015].
 
37.
Dysleksja [http://www.ydp.pl; dostęp w dn.30.06.2015].
 
38.
Dysortografia [http://www.komlogo.pl; dostęp w dn.30.06.2015].
 
39.
Lista wyrazów [http://www.komlogo.pl; dostęp w dn.30.06.2015].
 
40.
Nowicka E. Zastosowanie technologii informacyjnych w terapii pedagogicznej. W: Kostka-Szymańska M, Krasowicz-Kupis G, red. Dysleksja. Problem znany czy nieznany. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 2007, s. 333–40.
 
41.
Nowicka E. Zawartość edukacyjnych programów komputerowych wspierających zajęcia korekcyjno-kompensacyjne. W: Kostka-Szymańska M, Krasowicz-Kupis G, red. Dysleksja. Problem znany czy nieznany. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 2007, s. 341–52.
 
42.
Dylon E. Edukacja multimedialna – wykorzystanie edukacyjnych programów komputerowych w terapii pedagogicznej. W: Kostka-Szymańska M, Krasowicz-Kupis G, red. Dysleksja. Problem znany czy nieznany. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 2007, s. 353–59.
 
43.
Szczerbiński M. Dysleksja rozwojowa. Próba definicji. W: Kostka-Szymańska M, Krasowicz-Kupis G, red. Dysleksja. Problem znany czy nieznany. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 2007, s. 47–70.
 
44.
Domagała A, Mirecka U. Grafomotoryka u dzieci w wieku 7–13 lat. Wyd. II, rozszerzone. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 2015.
 
Scroll to top